Publiczne Przedszkole w Stąporkowie

Zaburzenia integracji sensorycznej

Nieprawidłowa integracja sensoryczna pojawiają się w momencie, gdy układ nerwowy niewłaściwie organizuje bodźce zmysłowe. Nie ma to jednocześnie związku z uszkodzeniem narządów zmysłów, np. z niedosłuchem czy uszkodzonym wzrokiem. Zaburzenia mogą dotyczyć każdego ze zmysłów. Nieprawidłowa integracja sensoryczna jest cechą charakterystyczną dzieci ze spektrum autyzmu ale dysfunkcja ta może dotyczyć każdego dziecka, także tego w normie intelektualnej.

Dysfunkcje integracji sensorycznej wpływają prawie na wszystkie sfery życia dziecka – na jego zachowanie, funkcjonowanie społeczne, emocjonalne, uczenie się. Jeśli coś budzi nasz niepokój, warto podjąć wzmożoną obserwację dziecka, która pozwoli nam dowiedzieć się, który ze zmysłów dziecka nie działa prawidłowo oraz jaką kategorią zaburzeń mamy do czynienia.

Zaburzenia integracji sensorycznej zaliczamy do 3 kategorii (wg. Delacato): nadwrażliwość, niedowrażliwość oraz biały szum. Każda z tych kategorii w zależności od zmysłu z jakim mamy do czynienia objawia się nieco inaczej. Oto kilka sytuacji, na które warto zwrócić uwagę:

SŁUCH

Nadwrażliwość:

• niepokój w miejscach gwarnych, zatykanie uszu, nawet w sytuacjach kiedy nie ma dużego hałasu
• nieadekwatnie silna reakcja na nagłe dźwięki,
• preferowanie cichych dźwięków np. szept
• niska tolerancja na wykonywanie czynności w okolicach głowy np. strzyżenie

Niedowrażliwość:

• preferowanie miejsc, które są głośne,
• krzyczenie, piszczenie, gwizdanie – generowanie głośnych dźwięków,
• duże zainteresowanie przedmiotami wydającymi głośne dźwięki
• wytwarzanie hałasu – tupanie, trzaskanie drzwiami

Biały szum:

• koncentracja na odgłosach płynących z organizmu np. bicie serca, przełykanie śliny
• przybieranie dziwnych pozycji ciała, kołysanie się
• zabawa oddechem -przyspieszanie, zwalnianie

WZROK

Nadwrażliwość:

• mrużenie oczu, łzawienie oczu,
• unikanie mocnego światła lub niechęć do przebywania w jasnych pomieszczeniach np. w centrum handlowym, na plaży
• widoczny niepokój przy zmianie oświetlenia,
• preferowanie przyciemnionych pomieszczeń i stonowanej kolorystyki
• zainteresowanie małymi elementami,
• zabawy oparte na obserwacji ruchu rotacyjnego

Niedowrażliwość:

• machanie palcami lub przedmiotami blisko oczu,
• intensywna obserwacja pyłków czy drobinek kurzu, które unoszą się w powietrzu,
• fascynacja dziurami, pęknięciami, jaskrawymi kolorami i wzorami
• niska precyzja, niepewność w poruszaniu się

Biały szum:

• brak lub małe zainteresowanie otoczeniem
• uciskanie powiek, pocieranie ich lub częste dotykanie
• niska aktywność ruchowa 

SMAK

Nadwrażliwość:

• niechęć, wręcz wstręt do niektórych potraw, zwłaszcza tych o intensywnym smaku
• brak apetytu,
• preferowanie małych porcji
• niska tolerancja na zmiany w jadłospisie
• wypluwanie jedzenia, odruch wymiotny, dławienie się podczas jedzenia,

Niedowrażliwość:

• lizanie przedmiotów i innych rzeczy niejadalnych, wkładanie ich do ust
• wkładanie rąk do ust, lizanie rąk i obgryzanie paznokci,
• preferowanie ostrych smaków
• zamiłowanie do eksperymentów kulinarnych i częstych zmian w jadłospisie

Biały szum:

• gryzienie wnętrza policzków i języka, ssanie języka,
• fascynacja smakiem śliny,
• ciągły posmak w ustach
• obojętność na jedzenie, brak preferencji smakowych 

WĘCH

Nadwrażliwość:

• niechęć do korzystania z toalety (ze względu na zapach)
• zwracanie uwagi na zapachy, których inni nie czują,
• trudności związane z jedzeniem, niechęć do jedzenia ze względu na intensywne zapachy.

Niedowrażliwość:

• obwąchiwanie ludzi i przedmiotów w otoczeniu
• fascynacja rzeczami z intensywnym, często przykrym zapachem: toaleta, odpady
• rozsmarowywanie śliny w okolicy nosa, ślinie rąk, dłoni

Biały szum:

• wkładanie różnych przedmiotów do nosa, dłubanie w nosie,
• ciągłe wrażenie odczuwania jakiegoś zapachu
• wąchanie swojego własnego oddechu
• niska tolerancja na katar 

DOTYK

Nadwrażliwość:

• unikanie dotyku
• niechęć do noszenia ubrań określonego rodzaju lub nowych, a także do metek przy ubraniach i szwów
• niska tolerancja na zmianę temperatury i ból
• wstręt do rzeczy lepkich, klejących, unikanie tworzyw sypkich np. ryż, piasek, kasza,
• rozdrapywanie ran i strupków

Niedowrażliwość:

• poszukiwanie intensywnych wrażeń dotykowych np. chęć bycia ściskanym, mocno przytulanym,
• gryzienie się, szczypanie, drapanie się, wbijanie paznokci w policzek, skubanie skórywysoka tolerancja na ból

Biały szum:

• „gęsia skórka”
• intensywne drapanie się bez powodu
• zmienna aktywność rucha – okresy wyciszenia i nadmiernego pobudzenia
• bicie siebie i innych

Rodzicu, jeśli zaobserwowałeś w/w symptomy u swojego dziecka, nie czekaj - niezwłocznie udaj się do specjalisty od terapii SI lub do najbliższej Poradni Psychologiczno – Pedagogicznej.

Opracowała: Małgorzata Młynarczyk - psycholog